اجماع در لغت به معناى عزم و تصمیم و اتفاق آمده است : اگر کسى بر أمرىعزم کند و تصمیم بر مطلبى بگیرد , بدان اجماع و اتفاق گفته مى شود . این بیان به حسب معناى لغوى است . اما به حسب اصطلاح علماى اصول , مقصود اتفاق فقهاء و علماى بزرگ منتهى به عصر امام معصوم ع است . یعنى اجماع این علما باید منتهى بشود به عصر معصوم . این بیان بر حسب اصطلاح علماى اصول شیعه است . اما علماى سنت و جماعت مطالب دیگرى گفته اند که شیخ الطائفه ( رضوان الله تعالى علیه ) , در کتاب عدة الاصول, به تعدادى از آنها اشارت فرموده است و برخى از آنها عبارتند از اتفاق تمامى امت اسلامى , یا اتفاق تمامى مجتهدین در یک عصر , یا اتفاق اهل مدینه و مکه که از آنها به حرمین تعبیر مى کنند یا اتفاق اهل کوفه و بصره و غیر ذلک . به هر حال , به طور موجبه جزئیه در اتفاق علما بحثى نیست و همه در این زمینه متفق هستند , لکن در جزئیات بحث است , که در اینجا وارد جزئیات نمى شویم .
منبع: مقالات اصولى - سید محمد موسوى بجنوردى
