تعریف علم اصول :
مجموعه قواعد و روشهایى است که استنباط احکام جزئى و فرعى از منابع فقه را ممکن مى سازد , به این ترتیب این علم از جمله علوم دستورى است و رابطه و نسبت آن با فقه مانند نسبت و رابطه منطق با فسلفه است
بعضى از محققین به علت دستوری بودن این علم آنرا به فن نزدیک تر مى دانند , و عنوان علم دستور استنباط براى آن قرار مى دهند
فقه:
این واژه در لغت عرب به معناى فهم است , و به مفهوم مصطلح یعنى فهم دقیق و استنباط عمیق مقررات علمى اسلامى از منابع و مدارک مربوط . تفقه , از همین ریشه مشتق گردیده و در قرآن مجید نیز آمده است
و ما کان المؤمنون لینفروا کافه فلولا نفر . من کل فرقة طائفة لیتفقهوا فى الذین و لینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرون . سوره توبه آیه 122
استنباط از ریشه نبط , و در لغت به معنى کشیدن آب از اعماق زمین است و در اصطلاح به معنى بیرون کشیدن معانى و مقاصد از اعماق و وراى ظواهر الفاظ بکار مى رود .
اجتهاد از ماده جهد بضم جیم , به معنى بکار بردن منتهاى کوشش است . با جهاد از یک ریشه است , با این تفاوت که جهاد معمولا به تلاش و مقابله در برابر دشمن اطلاق مى شود , در صورتیکه اجتهاد به معنى بکار بردن حداکثر کوشش در جهت استخراج احکام از منابع اولیه استعمال میگردد .
منبع » مباحثی از اصول فقه، دکتر محقق داماد