استصلاح ( مصالح مرسله) :
*مصالح :جمع مصلحت است(مصلحت در مقابل مفسده است)
* مرسله: یعنی آزاد و رها شده(آزاد و رها در مقابل قید و بند است)
استصلاح یعنی به دست آوردن حکم شرعی از طریق مصالح مرسله (مصالحی که شرع تصریح به رعایت آنها نکرده)
مثلا دروغ گفتن عملی حرام است ولی ممکن است موردی پیش آید که اگر فرد در آن مورد دروغ نگوید،خودش یا دیگری کشته می شود.در اینجا دروغ گفتن جایز است(به بیان دیگر با این که دروغ گفتن حرام است ولی در این مورد بنا بر مصلحت دروغ گفتن جایز است)
حجیت استصلاح:
- شیعیان: مصالح مرسله را حجت نمی دانند
- اهل سنت : عده ای آن را حجت می دانند و عده ای آن را حجت نمی دانند
اقسام مصلحت بر حسب میزان تاثیری که در زندگی انسان دارد:
الف: مصالح ضروری
ب: مصالح غیر ضروری(حاجت ها)
ج: مصالح تحسینی
* تعریف موارد فوق:
الف: مصالح ضروری : مصالحی که انجام آنها برای انسان ضروری و لازم است و اگر نباشد موجب اختلال در زندگی می شود
ب: مصالح غیر ضروری : مصالحی که انجام آنها برای انسان ضروری و لازم نیست ولی انجام آنها موجب رفع مشکلات می شود
ج: مصالح تحسینی : مصالحی که انجام آنها برای انسان ضروری و لازم نیست و انجام آنها موجب رفع مشکلات هم نمی شود ولی باعث راحتی زندگی می شوند
مثال:
الف: مصالح ضروری : نماز،زکات،خمس،روزه و ...
ب: مصالح غیر ضروری : مانند احکام بیع،احکام اجاره،احکام نکاح و ...
ج: مصالح تحسینی : پوشیدن لباس های گران قیمت، استفاده از لوازم تجملی و ...